Հայկական Սփիւռքի կարեւոր մարտահրաւէրներէն մէկն է հայրենասիրութիւնը՝ որովհետեւ հայրենասիրութեան զգացումը կամաց կամաց կը չքանայ, իսկ “հպարտ հայ ըլլալու” զգացումը արդէն շատոնց չքացած է: Դարերով հայը իր ժառանգութիւնը պահպանած է ի հեճուկս սարսափելի դժուարութիւններու։ Բայց վերջին տասնամեակներուն, նկատելի է անհանգստացնող երեւոյթ մը՝ հայը սկսած է ղեկավարուիլ ղեկավարներով, որոնց առաջնահերթութիւնները աւելի մօտ են օտարին շահերուն քան մեր ազգին։ Ժամանակն է, որ վերականգնենք մեր ժառանգութիւնը, կեանքի կոչենք հայկական արեւելումը, եւ վերականգնենք հայ ըլլալու հպարտութիւնը:

Ժառանգութեան Կտակը 

Գարեգին Նժդեհի ոգեշնչող ժառանգութիւնը կը ներկայացնէ զօրեղ եւ օրինակելի ղեկավարում, որ ներկայիս անհրաժեշտ է Սփիւռքի գաղութներուն համար: Որպէս հիմնադիր Ցեղակրօն երիտասարդական շարժման ԱՄՆի մէջ, Նժդեհ կենդանացուցած է ազգային հպարտութեան եւ ինքնորոշման ոգին հայ երիտասրդին հոգիին եւ մտքին մէջ: Սակայն անոր տեսլականը  չէ սահմանուած միայն վերապրելու գաղափարով, այլ նաեւ գործնականօրէն մասնակցած է հայ մշակութի եւ հայրենասիրութեան վերականգնման աշխատանքին: Անոր անխոնջ ջանքերը մեզ կը յուշեն որ ղեկավարը, որ իսկապէս կը հասկանայ եւ ջատաքովն է հայկական ոգիին, կրնայ զօրաշարժի ենթարկել մեր ժողովրդը, ոգեշնչել մեր երիտասարդութիւնը պահպանելու համար մեր ժառանգութիւնը։

Նոր Ուղղութեան Անհրաժեշտութիւնը

Երկար ժամանակ է արդէն որ Սփիւռքը եւ Հայաստանը կը ղեկավարուին անհատներով, որոնց կապուածութիւններն ու համակրանքները հակուած են օտար տէրութիւններու՝ ռուսական, արեւմտեան կամ այլ։

Այդպիսի ղեկավարութիւն, որ յաճախ աւելի մտահոգուած է աշխարհաքաղաքական խարդաւանքներով քան թէ հայ ժողովուրդի իրական բարօրութեամբ, Սփիւռքն ու համայն հայութիւնը մատնած է մոլորութեան։ Այս ղեկավարները, հակառակ իրենց խոստումներուն, ճառերուն, գրութիւններուն, չեն վերակենդանացուցած ազգային գիտակցութիւնը եւ հայրենասիրութիւնը, որոնք հայկական հպարտութեան անկիւնաքարերն են։ Փոխարէնը, անոնք յաճախ նօսրացուցած են մեր իւրայատուկ ինքնութիւնը, պատճառ դառնալով շատերուն իրենց պորտակապը կտրելու հայկական ինքնութեան հետ։

Հայրենասիրական Ոգիի Վերականգնում 

Հայրենասիրութիւնը վերականգնելը շատ աւելին է, քան պարզապէս մեր պատմութիւնը իմանալը կամ անորմով հպարտանալը: Հայրենասիրութիւն կը նշանակէ կրկին հաստատել մեր ազգային ինքնութիւնը արագ փոխուող աշխարհին մէջ: Այս կը պահանջէ վերանայիլ մեր արդի պատմութեան, մեր լեզուին եւ մեր մշակութային աւանդոյթներուն, ապա այդ տարրերը նորոգուած ուժով ներկայացնել երիտասարդ սերունդին: Երբ Սփիւռքը կրկին կապ կը հաստատէ իր արմատներուն՝ հայրենիքին հետ եւ ուժ կը ստանայ անկէ: Հայկական մշակոյթը, արուեստը եւ գրականութիւնը միշտ ալ եղած են մեր ամէնամեծ խարիսխները: Վերականգնելով հայրենասիրութեան խոր զգացումը, մենք ոչ միայն կը յարգենք մեր նախնիները, այլ նաեւ ամուր հիմերու վրայ կը դնենք մեր ապագան:

Կոչ Նոր Սերունդով Ղեկավարման

Հայկական Սփիւռքը կարիք ունի այնպիսի ղեկավարներու, որոնք չեն վախնար տէր կանգնիլ ժողովուրդին, որոնք հայութեան կարիքներն ու ձգտումները առաջնահերթ կը դասեն օտարներու կամ անձնական շահերէն: Գարեգին Նժդեհի նման ղեկավարները, որոնք հայրենասիրութեան վերականգնումը յստակ տեսլականով կը ներկայացնեն, պէտք է օրինակ հանդիսանան բոլորին: Ժամանակն է նոր ղեկավարութեան՝ որոնք ունին տեսլական, կրնան հասկնալ եւ խուսանաւել ժամանակակից քաղաքական բարդ իրավիճակներու մէջ, միաժամանակ կենդանի պահելով հայկական ոգին: Անհրաժեշտ է որ նոր ղեկավարութիւնը խթանէ միասնութիւնը, ոգեշնչէ մշակութային եւ կրթական նախաձեռնութիւններ եւ գործնականապէս մասնակցի մեր ինքնութեան պահպանման Հայաստան աշխարհէն մինչեւ Սփիւռք:

Եզրակացութիւն

Հայրենասիրութեան վերականգնումը պարզապէս իտէալ չէ՝ անիկա մեր մշակութային եւ ազգային ինքնութեան պահպանման համար անժամանցելի հրամայական է: Հայկական Սփիւռքը պէտք է արթննայ ի տես իսկական ղեկավարութեան, այնպիսի ղեկավարութիւն, որ կը յարգէ մեր պատմութիւնը, կը հասկանայ մեր պայքարի հիմնական իմաստն ու նպատակը, տեսլական ունի, որմով պիտի առաջնորդէ Սփիւռքը դէպի այն ապագան, ուր հայկական ինքնութիւնն ու հպարտութիւնը անգամ եւս պիտի ճառագայթէ: Միայն այդ ոգիի վերականգնման միջոցով կրնանք վստահ ըլլալ, որ ապագայ սերունդները պիտի շարունակեն վայելել եւ պահպանել մեր ազգային ժառանգութիւնը: Ժամանակն է ձերբազատիլ արտաքին ազդեցութիւններէն եւ օտարամէտութենէն եւ ընդունիլ ինքնուրոյն հայամէտութիւնը: Գարեգին Նժդեհի ոգին, որպէս ուղեցոյց, ցոյց կուտայ, որ հայկական ինքնութեան վերականգնումը ոչ թէ միայն կարելի է, այլ անխուսափելի հրամայական է:

Յակոբ Յակոբեան