«Մեզ ելք չեն թողել: Մենք պիտի դուրս գանք ինքնամոռաց պայքարի» Սերժ Սրապիոնեան (գրականագէտ, 1957-2024) «Մեզ ելք չեն թողել»… Իրաւի Խօսք: Պոռթկումը գրականագէտ, ներհուն եւ յանդուգն մտաւորական Սերժ Սրապիոնեանի, հայ մարդ՝ որուն հետ ըլլալ հարստացում էր, յոյսի եւ միացման խոստումի տարիներուն, երբ ան Սփիւռքի փոխ-նախարար էր: Նախարարութիւն՝ որ «ներսի եւ դուրսի» միջեւ…

Խառնաշփոթ եւ ցաւոտ ժամանակներ էին..: Վերապրած hայ ժողովուրդը իր վերջին շունչով կարծէք կը փորձէր գոյատեւել… Սփիւռքը ցիր ու ցան, բայց կեանքի կոչուած էր արդէն: Թէեւ անկարելի թուելու չափ  դժուար կը թուէր ըլլալ վերականգնումը, սակայն ամէն գնով կարելի դարձաւ եւ հրաշքով մը, Սփիւռքը նոր շունչ ստացած գործեց եւ կանգնեցաւ նոր հողերու…

Հայոց Հայրենիքի վերջին բեկորը Հայաստանի հանրապետութիւնը,  բնական է որ մնայուն օրակարգ ըլլայ, ոչ միայն երկրին մէջ, այլ նաեւ, ամենուրեք ուր հայեր կան:Բեկորի պաշտպանութիւնը չի նշանակեր ԱԶԳԻ ԻՐԱՒ ՀԱՅՐԵՆԻՔը մոռնալ եւ զայն կոչել «պատմական», արձանագրել պատմութեան շահ-վնասի ցուցակին վրայ որպէս զգացական յիշողութիւն: Ըսել, որ աստ եւ անդ «հայեր կան», մեզ կը…

Մանկութեան օրերս երբ կը մտաբերեմ, կը գոհանամ Աստուծմէ թէ բախտաւոր մանուկ մը եղած եմ, շրջապատուած բազմանդամ ընտանիքով, սիրալիր հարեւաններով ու թաղեցիներով: Բոլորէն սիրուած, փայփայուած, ես ալ իմ կարգիս, սիրած եւ յարգած եմ զանոնք: Մէկ խօսքով, ուրախ մանկութիւն մը ունեցած եմ, նուազագոյնը իմ յիշատակներս այդպէս են: Մեր տունը (հետագային մեծ մօրս…

Տօնական երկար սեղանին շուրջ մեծաթիւ հիւրեր կային: Կողքս նստած տիկինները սիրելի ազգականներ էին, բայց ճիշդ դէմս նստող տարեց տիկինը անծանօթ էր: Երկու վայրկեան ետք մենք դարձանք ծանօթներ, երբ մեր ջերմ բարեւներn ու անունները փոխանակեցինք իրարու: Տիկին Հրանուշին դէմքը խաղաղ, միաժամանակ խորհրդաւոր «բոյր» մը ունէր: Տարիքի բերումով, անոր վար ծանրացած կոպերը…

Ազգը՝ որ ի Հայաստան, բազմանուն Սփիւռք(ներ), նոր, հին, պատմական, Ռուսիա, Թուրքիա, նաեւ «մնացորդացի թաքուն հայեր», Մուշ, Վան, Կիլիկիա եւ ամենուրեք, ՀԱՅ ԱԶԳ, որուն համար քաղաքական միամտութեամբ ըսին. «համաշխարհային», ազգ՝ որ աշխարհագրական սահմաններ չունի, այսինքն ան անորոշ տեսութիւն մըն է:  Հանրապետութեան եւ Սփիւռք(ներ)ի բազմանուն, տեւաբար բազմացող եւ բազմաթիւ  «առաջնորդութիւն»ներուն համար, ՀԱ3…

Ամէն բանի մասին կը գրուի եւ կը խօսուի, բեմերը, լրատուամիջոցները  եւ ժողովները բազում են, խօսող-գրողներ ալ ալ բազում են: Դեռ ոչ ոք կազմեց ցուցակը մեր բազմանուն եւ բազմագոյն, հին,  նոր եւ աճող բաժանումներուն, անոնք ըլլան Հայաստանի Հանրապետութեան մէջ թէ անկէ դուրս՝ Սփիւռքի: Կարծէք  կոտորակումները  բնական են, չեն անհանգստացներ, բարիք են:…

Կը հարցնէք` սա անշահեկան հարցո՞ւմ է, թէ՞ ուրացումի յոյժ վտանգայարոյց կարգախօս-շարժառիթ, որ իր կարգին արտաքին աշխարհին ալ կրնայ խենթացնել եւ ծպտուած է ազգային անարժանապատուութեամբ ապրողի մը` իրեն իրապաշտութեան մունետիկ երեւակայողի ուղեղին մէջ: Արդարեւ «Աշխատասիրութիւնը ձեր ուղեղին մէջ է», ատենին յայտարարած է երկրին վարչապետը: Սա բարբաջանքը ցկնողին ուղեղին «տեղը» յայտնաբերողներուն` շատ…

Ար­ցա­խեան 44-օ­րեայ պա­տե­րազ­մէն ետք սկսած է շրջա­գա­յիլ տե­սա­կէտ մը, որ սփիւռ­քա­հա­յե­րը` «ճիշդ չէ որ խօ­սին ­Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­կա­նու­թեան մա­սին, քա­նի որ չեն ապ­րիր ­Հա­յաս­տա­նի մէջ, իսկ կա­ռա­վա­րու­թիւ­նը ընտ­րուած է ժո­ղո­վուր­դի կող­մէ»։ Ան­շուշտ հան­րա­պե­տու­թեան մէջ յար­գե­լի է թէ՛ քա­ղա­քա­ցիի քո­ւէն, թէ՛ տար­բեր գա­ղա­փար­նե­րու ար­տա­յայ­տու­մը։­Զար­մա­նա­լի է սա­կայն, որ այդ­պի­սի միտ­քեր չկա­յին «­Թաւ­շեայ յե­ղա­փո­խու­թե­նէն»…