Երբ կը խօսուի Ցեղասպանութեան մասին, պէտք է գիտնալ, որ պատմութեան հետազoտողներ ուզած են զանազանութիւն դնել Հայոց ցեղասպանութեան եւ Հրէական ողջակիզման միջեւ: (Ողջակիզում` Holocaust – հին յունական բառ մը, որ կը նշանակէ կրակի յանձնել): Տարիներու ընթացքին շատեր ուզած են բաղդատել այս երկու ցեղասպանութիւնները, որոնք տեղի ունեցած են Ա. եւ Բ. Համաշխարհային…

Հայկական յիշողութեան եւ պատմական գիտակցութեան դաշտին մէջ քիչ ջանքեր կը փայլին այնքան յամառութեամբ, ամբողջականութեամբ եւ յուզական արձագանգով, որքան «Յուշամատեան»ը: 2010-2011 թուականներու սահմաններուն որպէս յիշողութեան վերականգնման նախագիծ ծնած «Յուշամատեան»ը թերեւս դառնար պարզապէս թուային արխիւ մը, սակայն ան ինքզինք հաստատեց որպէս մշակութային հոգատարութեան կենդանի գործողութիւն, վերականգնումի քրտնաջան աշխատանք եւ վկայութիւն մը, թէ…

Այն պահուն, երբ ամբողջովին կորսնցուցած էին յոյսը, որ Միացեալ Նահանգներու կառավարութիւնը կրնայ երբեւէ որեւէ բան ըսել կամ ընել յաջակցութիւն Արցախին, հաճելի անակնկալ էր տեսնել Միացեալ Նահանգներու արտաքին գործոց նախարարութեան բարձրաստիճան պաշտօնեային նամակը, ուր ան Արցախի պաշտպանութեան վերաբերող շատ ճիշդ դիրքորոշումներ դրսեւորած է: 25 սեպտեմբեր 2025 թուակիր այդ նամակը գրած էր…

«Աղէտը» ոչ թէ Սեպտեմբերի 27ն էր, այլ Նոյեմբերի 9-ին դիմադրութեան դադարեցման որոշումը: Սեպտեմբերի 27ին սկսուել է պատերազմը, ոչ թե աղէտը: Աղէտ են` ցեղասպանութիւնը, երկրաշարժը` բոլոր այն դէպքերը երբ մարդը կրաւորական զոհի դիրքում է յայտնւում: Երբ մարդը պայքարում է, կռւում է դա աղէտ չէ, որովհետեւ կռուողը սուպյեքթ է, եւ կռուողի ճակատագիրն…

Կ’ըսենք ՍՓԻՒՌՔ. ինքնագոհական անուանում մը, որ կը փոխարինէ նուաստացուցիչ համարուող «գաղթական»-ը եւ       «գաղթականութիւն»-ը, ստեղծելով այն տպաւորութինը, որ ան  միութիւն եւ նկարագիր ունեցող ընկերամշակութային, աշխարհագրական, ազգագրական եւ քաղաքական իւրայատուկ կացութիւն մըն է: Հաճելի չէ ըսել գաղթականութիւն ենք, ներկայանալ որպէս գաղթական, մանաւանդ երբ յաջողութիւն եւ յառաջդիմութիւն կը համարենք համարկուած ըլլալ տարբեր եւ նոր հաւաքականութեան…

Երբ մարդիկ խորհրդանիշներուն հետ կը խաղան, կը խաղան նաեւ յիշողութեան հետ, պատմութեան հետ: Ու պէտք չէ զարմանալ, երբ պատմութեան հետ խաղալը խիստ վտանգաւոր հետեւանքներ ունենայ… Վերջերս Միացեալ Նահանգներու մէջ, Թրամփի վարչակազմը ազգային այգիներու ծառայութեան (National Parks Service) հրահանգած է՝ ստրկութեան մասին լուսանկարչական ցուցանակները (ներառեալ 1863ի «Խարազանուած մէջք»ի խորհրդանշական լուսանկարը) բազմաթիւ…

Հայաստանի վարչապետը յայտարարութիւններ կ’ընէ, եւ զինք լսող ողջախոհ հայը եւ հայու բարեկամը շուարումի կը մատնէ: Ան  յայտարարեց, որ Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչումները ո՛չ մէկ շահ բերած են Հայաստանի: Չէ ըսած, որ ի՞նչ վնաս բերած են: Եթէ ըսէր, կը հասկնայինք ազգի շահ-վնասի ըմբռնումը: Հայաստանի Քաղաքական Շահը միթէ ընդհանրապէս հայ Ժողովուրդի շահի եւ…

1920 թուականի Օգոստոսի 10-ը հայ ժողովրդի նորագոյն պատմութեան մէջ դաջուել է որպէս յաղթանակի եւ ողբերգութեան, իրաւական յաղթանակի եւ դառը հիասթափութեան միաձուլուած խորհրդանիշ։ Այդ օրը Փարիզի Սեւր արուարձանի յախճապակու հանրայայտ գործարանի ցուցասրահում ստորագրուեց մի պայմանագիր, որը պէտք է վերջակէտ դնէր Առաջին համաշխարհային պատերազմին Մերձաւոր Արեւելքում եւ իրաւականօրէն ձեւակերպէր Օսմանեան կայսրութեան տրոհումը։…

Միջազգային հարթակներում ինտեքսաւորուած “Universidad y Sociedad” գիտական ամսագրում վերջին տարիներին հրապարակուել են «գիտական» մի շարք յօդուածներ, որոնք ունեն քաղաքական կողմնակալ մօտեցումներ, ընդգծուած հակահայկական ու հակագիտական ուղղուածութիւն, պարունակում են բացայայտ կեղծիք, թշնամական վերաբերմունք Հայաստանի Հանրապետութեան ու հայերի նկատմամբ։ Հրապարակուած յօդուածներում, մասնաւորապէս՝ Այս նամակով «Գեղարդ» գիտավերլուծական հիմնադրամը հրաւիրում է «Universidad y Sociedad» ամսագրի խմբագրական…

2 սեպտեմբեր 1991-ին Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը Արցախի Հանրապետութիւնը հռչակեց։ Երեսունչորս տարի ետք այս թուականը կը շարունակէ արձագանգ գտնել. Այս տարի եւս ան կը նշուի յիշատակումներով եւ Երեւանի մէջ «Վերադարձ»-ի ընդդիմադիր հաւաքներով, ։ Այս հաւաքները կը վկայեն ազգի անսասան կապը Արցախի հետ, միեւնոյն ժամանակ սակայն կը յիշեցնեն, որ պետական գործառնութեան աւելի լուրջ…