Տարիներէ ի վեր քալած ճամբուս վրան էի, երբ յանկարծ դէմս կանգ առաւ անծանօթ երիտասարդ մը, որ ծանօթի մը պէս, այնքան համարձակ երեսս ի վեր նայելով՝  – Դո՛ւն քանի՞ տարեկան ես, հարցուց: Լսածիս ու տեսածիս դիմաց անակնկալի եկած պահ մը շուարեցայ, բայց անմիջապէս՝  – Մազերուս ճերմակ գոյնը քեզի համար ցուցանիշ մը…

«Իմաստունները իրենց առջեւ  նպատակներ են դնում, իսկ յիմարները հետեւում  են  իրենց ցանկութիւններին»: Իրվինկ Որեւէ  ժողովրդի ազգութիւնը  փաստելու հիմնական ատաղձն է նախ նրա լեզուն, ապա դարերի ընթացքին կուտակուած աւանդոյթները, մշակոյթն ու արուեստը, նաեւ յայտնագործութիւններն ու նորարարութիւնները: Անժխտելի իրականութիւն է, որ բնութեան մէջ ամէն ինչ փոփոխւում, զարգանում է ժամանակի ընթացքին, լեզուն ներառեալ, եւ…

Նոր քաղաքը դեռ անծանօթ էր իրեն։ Ամիսներու անգործութենէն վերջ, այստեղ տեղափոխուիլը եւ նոր գործ սկսիլը՝ միաժամանակ ուրախութիւն էր ու անհանգստութիւն։ Անկարգ փողոցներ, անծանօթ դիմագիծեր, անսովոր աւանդութիւններ… ամէն ինչ նոր էր։ Դժուար կը համակերպուէր այս քաղաքի աղմկոտ առօրեային։ Այդ օրերուն, երբ դեռ իր տեղը չէր գտած, փոստատան մէջ ընդունուիլը անսպասելի ուրախութիւն…

Արեւմտահայերէնի պահպանման եւ կենսունակութեան շուրջ յառաջացած մարտահրաւէրները աւելի ու աւելի հրատապ դարձած են վերջին տասնամեակին։ Յատկապէս երբ ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ն 2010-ին արեւմտահայերէնը դասեց «վտանգուած» լեզուներու կարգին, սփիւռքի մէջ անոր ապագան դարձաւ գլխաւոր քննարկման նիւթ: Համայնքային առաջնորդներ, դաստիարակներ, մասնագէտներ եւ ակադեմականներ սկսան միջոցներ եւ ծրագիրներ որոնել  դիմագրաւելու լեզուի անկումը: Անշուշտ, այս խնդիրը միայն…

(Սուրբ Թարգմանչաց Տօնին Առթիւ) Ամէն տարի Հոկտեմբեր ամսուան երկրորդ Շաբաթ օրը Հայ ժողովուրդը կը տօնէ Սուրբ Թարգմանիչներու տօնը: Այս տօնը նուիրուած է պանծացնելու յիշատակը՝ հինգերորդ դարու մեր անմահ թարգմանիչ հայրերուն, որոնք երկնեցին հայ գրականութեան Ոսկեդարը:          Թարգմանչաց շարժումը հայ քրիստոնէութիւնը հայ ժողովուրդին մէջ արմատացնելու եւ մեր ազգային գոյութիւնը ամուր հիմերու վրայ…

Ինքնութեան մասին յաճախ կը խօսուի: Մշակոյթին մասին` նոյնպէս: Կ՛արժէ, սակայն, մտմտալ անոնց կապակցութեան ալ մասին, մանաւանդ` այս օրերուն, երբ այնքան կը խօսինք ու կը խօսինք թէ՛ ինքնութեան եւ թէ՛ մշակոյթի խաթարման ու կորուստին մասին: Խաթարմա՞ն, թէ՞… զարգացմա՜ն: Ինքնութիւն. ինչպէ՞ս սահմանել զայն, ինչպէ՞ս բանաձեւել, հասկնալ ու հասկցնել: Ինքնութիւնը առաջին հերթին առնչուած…

Լեզուական փոքրամասնութիւններու մշտնջենական գոյութիւնը` մեծամասնութիւն կազմող տեղական ընկերութիւններու մէջ, որ օրէ օր աւելի կը շեշտուի համաշխարհային զանգուածային տեղափոխութիւններու եւ համաշխարհայնացումի տնտեսական եւ մշակութային լայնածաւալ տարածումով, զուգահեռ կ՛ընթանայ այդ փոքրամասնութիւններուն դիմագրաւած լեզուական եւ գաղափարախօսական մարտահրաւէրներուն հետ: Լեզուափոխութեան նիւթը մեծ մտահոգութիւն է շատերու համար, որոնք նաեւ յաճախ «սխալ» կամ «կտրուկ» կամ «խառն»…

Աւարտակէտ չունեցող արդի թուային արհեստագիտութիւններու մեր դարուն մէջ, գերկենսական է մտածել՝ «Ի՞նչ են մեր մշակոյթի ժառանգութիւնը երաշխաւորող, պահպանող ու հաւաստիացնող հիմնական ցուցաձողերը», «Ի՞նչ գործնական որոշումներ պէտք է առնուին անմիջապէս», «Ի՞նչ միջոցներով պիտի լուծուին ելքերու ընտրանքները եւ տարբաղադրումը», մանաւանդ հայ ազգի մտաւոր, ստեղծագործող ժառանգութեան ԳՈՅԱՏԵՒՈՒԹԻՒՆԸ  իմաստաւորելու եւ ամրագրելու համար։ «Ի՞նչպիսի արժէքներու առաջնահերթութեամբ…

Հայ գրականութիւնը կը շարունակէ նահանջել հայ կեանքին մէջ։ Հայ գրողներու տեղը եւ դերը աստիճանաբար կը նուազին հայկական մշակութային կեանքին մէջ․ գրական շրջանակէն եկող անձեր աւելի քիչ կը ներառուին ազգային, հասարակական եւ քաղաքական միջավայրին մէջ։ Այլեւս չունինք այնպիսի դէմքեր, որոնցմով ամբողջ հայութիւնը պիտի հպարտանար կամ որոնք միջազգային բեմի վրայ ճանչցուած ու…

Ինչպէս բոլոր հանրութիւններու պարագային, Ռիչմընտի հայկական փոքրաթիւ գաղութն ալ բաժնուած է իրարմէ տարբեր տեսլականներով եւ գաղափարներով գործող խմբաւորումներու ու ենթակառոյցներու, որոնք կառչած կը մնան իրենց համոզումներուն ու տեսլականներուն, ազգային կեանքի զանազան բնագաւառներուն ու խաչմերուկներուն, շարունակելով իրենց գոյութեան պայքարը եւ գործելակերպը։ Գաղութին հին հայերը մեծ մասամբ բոլորուած են ազգային միակ կառոյցին՝…